Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία και Αστρολογία (ή αλλιώς διαβάζοντας τον Κήπο του Επίκουρου)

Έπεσε στα χέρια μου αυτό τον καιρό το νέο βιβλίο του Irvin Yalom με τίτλο "Στον Κήπο του Επίκουρου". Εκεί διάβασα για πρώτη φορά για ένα νέο (ή τουλάχιστον νέο για μένα) κλάδο της ψυχοθεραπείας, την Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία.

Η Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία είναι ένας τομέας που έγινε γνωστός ευρύτατα μέσα από τις εκδόσεις του συγκεκριμένου συγγραφέα και ψυχοθεραπευτή. Με περασμένα τα εβδομήντα έτη της ηλικίας του ο Yalom έχει έναν τρόπο να μιλάει όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην καρδιά του αναγνώστη. Μέσα από την ιστορία του Επίκουρου στο τελευταίο του βιβλίο αναδεικνύει τις βασικές αρχές της δικής του ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης.

Η θεραπευτική προσέγγιση αυτή έχει από ό,τι φαίνεται αρκετά στενή σχέση με την παραδοσιακή φροϋδική ψυχανάλυση. Κι αυτό γιατί ψάχνει με αναλυτικό τρόπο τις αιτίες των πραγμάτων. Δεν προσπαθεί να προσαρμόσει συμπεριφορές, ούτε να αναπτύξει δεξιότητες. Διαφέρει όμως από την παραδοσιακή ψυχανάλυση στο γεγονός ότι πιστεύει πως το βασικό άγχος του ανθρώπου δεν είναι σεξουαλικής φύσης αλλά το άγχος του ίδιου του θανάτου. Ο φόβος του θανάτου κι η ανασφάλεια είναι κατά την προσέγγιση αυτή στοιχεία που μας οδηγούν σε νευρώσεις, συναισθηματικό άγχος, προβολές και μεταθέσεις.

Μπροστά σε αυτό το άγχος αναπτύσσουμε τις άμυνες μας, άλλες εύκολα διακριτές κι άλλες όχι. Η υλική ευμάρεια, η επαγγελματική επιτυχία, η προσπάθεια για υστεροφημία, η ένταξη σε κάποια μεγαλύτερη ομάδα ιδεολογική ή θρησκευτική, η ανάγκη συγχώνευσης με το σύντροφο, η ανάγκη διαιώνισης των δικών μας πιστεύω μέσα από τα παιδιά μας είναι όλοι τρόποι να νιώσουμε περισσότερο ασφαλείς και με περισσότερη διάρκεια.

(Ο Yalom αναφέρει στο βιβλίο του ότι από τις κλινικές του μελέτες έχει φτάσει στο συμπέρασμα ότι απωθούμε όχι μόνο τη σεξουαλικότητα μας, αλλά όλο το ζωικό εαυτό μας.)

Αν όμως οι παραπάνω συμπεριφορές είναι απλώς μηχανισμοί άμυνας τι είναι αυτό που προσφέρει πραγματική ανακούφιση στο υπαρξιακό αυτό άγχος; Κατά τον Yalom αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ίδια η ανθρώπινη επαφή (το χάδι κατά τη συνδιαλλεκτική ανάλυση). Το μοίρασμα της ανθρώπινης εμπειρίας και η ανταλλαγή συναισθημάτων (σε μία διαδικασία που μου θυμίζει αρκετά το άνοιγμα στον Άλλο του Jung) είναι αυτά που ρίχνουν τις άμυνες των ανθρώπων και τους δίνουν πραγματική ανακούφιση.

Αλλά κι επαφή με τον ίδιο τον εαυτό, τα πραγματικά συναισθήματα, τα δικά μας όνειρα και τις βαθύτερες προσδοκίες, που διαρκώς τα αναβάλλουμε και διαρκώς τα απωθούμε.

Κάπου εδώ είναι που ο νους μου άρχισε να τρέχει σε θέματα αστρολογικά. Και θυμήθηκα την προσέγγιση της Dana Gerhardt στο άρθρο της για τον 4ο οίκο στο astro.com. Έλεγε εκεί η συγγραφέας...

"Unhappy feelings are a lot like weeds. Neglect to take them up by the roots and they'll just grow back again. Yet who probes willingly into the soil where emotions grow? Finding the roots of feeling can be hard"

Και πιο κάτω...

"The 4th is where we go when we collapse. It rules home and family, ancestors and homeland. It provides a literal retreat. Push ourselves too hard and we'll likely end up at home, sick in bed. Suffer a devastating loss and we may knock on the door of a family member and ask to be taken in. But the 4th is just as much a retreat of the imagination. It is our psychic hearth. It holds the memories that both comfort and haunt us. As the base of our chart, it represents both the ground and mystery of our being"

Ο τέταρτος οίκος λοιπόν είναι ο οίκος που αποχωρούμε και αντιμετωπίζουμε τον ίδιο τον εαυτό μας. Σε όποιον με ρωτάει απαντώ είναι ο οίκος που βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Όχι τον εαυτό που μας βγαίνει αυθόρμητα προς τα έξω (ωροσκόπος) ή τον συνειδητά προβαλλόμενο εαυτό μας (μεσουράνημα), αλλά τον πραγματικό εαυτό, κάπου εκεί κρυμμένο να περιμένει να του δώσουμε κάποια στιγμή σημασία.

Όλες οι πραγματικές ερωτήσεις είναι εκεί. Ποιος είμαι, από πού έρχομαι, πού θα καταλήξω; Ο τέταρτος οίκος είναι ο οίκος των ριζών μας αλλά κι ο οίκος του τέλους μας. Όλα ένας κύκλος. Κάπου εκεί αναζητείται και το νόημα. Αν όλα έρχονται σε ένα τέλος, ποιο το νόημα; Μόνο η γνησιότητα. Το να είμαστε γνήσιοι κι αυθεντικοί. Με τον εαυτό μας και με τους άλλους. Κι εκεί κάπου ο τέταρτος οίκος έρχεται σε επαφή και με τους άλλους υδάτινους οίκους. Τα πραγματικά μας όνειρα (12ος) αλλά και το πραγματικό άλλο μας μισό (8ος).

Τι σημαίνει άραγε ο παραπάνω παραλληλισμός; Μπορούμε μέσα από την αστρολογία να προσεγγίσουμε τέτοιου είδους υπαρξιακά ερωτήματα; Μπορούμε να τα κατανοήσουμε ή να ανακουφίσουμε τον προσωπικό μας πόνο; Δύσκολο να το πει κανείς αυτό. Σίγουρα όμως αξίζει μία καλύτερη μελέτη του χάρτη μας και των ανάλογων συμβόλων. Μέσα από την κατανόηση του μπορεί κανείς να προσεγγίσει καλύτερα τον εαυτό του, ειδικά βιώνουμε αυτό που ο Yalom ονομάζει Αφυπνιστική Εμπειρία.

Για όσους είναι κοντά σε μία τέτοια φάση στη ζωή τους - αλλά και για όλους τους υπόλοιπους - ο Κήπος του Επίκουρου νομίζω αξίζει να τύχει της προσοχής μας...